Ken jij je eigen ethisch kompas? Iedereen heeft er eentje. Bewust of onbewust. Het bepaalt wat voor jou voelt als ‘het goede om te doen’. Met dit kompas ben je wel of niet een voorbeeld of inspirator voor anderen. Ethisch leiderschap gaat over leiders die zich bewust zijn van dit kompas en het ook inzetten als het lastig wordt. En als iedereen een leider kan zijn, zoals wij in het boek ‘Momentum’ voorleggen, dan is het bewustzijn van jouw ethisch kompas een prettig gegeven. Ongeacht formele positie is iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen daden. Bewustzijn van jouw ethisch kompas helpt je je eigen koers te varen en je tegelijkertijd bewust te zijn van je omgeving en de impact die jij daar op hebt.
Het 4V Model van Bill Grace (1996) biedt een behulpzaam kader. Het helpt je om de interne factoren (overtuigingen en waarden) af te stemmen met de externe overtuigingen (gedragingen, acties) ten dienste van het gemeenschappelijke goed. Volgens dit model maken leiders het verschil. Vanuit het door ons in ‘Momentum’ voorgestelde paradigma dat leiderschap in iedereen zit, zien we een sterke link met het innerlijk kompas. Over het innerlijk kompas zal ik een volgende blog schrijven. Kan je niet wachten? Bestel dan alvast het boek met daarin een mooie oefening voor het ont-wikkelen van jouw innerlijk kompas.
Het 4V model laat zien dat ethiek vooral over grondhouding en handelingsperspectief gaat. De bewuste of onbewuste intentie die het handelen bepaalt.
Het model wordt als volgt uitgelegd:
In de eerste stap begint het met zelfkennis en de ontdekking van je eigen kernwaarden. Pas dan kan je als ethisch leider jouw kernwaarden naar buiten toe uitdragen en jezelf daardoor verbinden met de maatschappij.
Values (kernwaarden) Om goed ethisch leiderschap te ontwikkelen, moet je eerst op zoek gaan naar je eigen individuele kernwaarden. Ofwel: Je eigen innerlijk kompas kennen.
Vision (visie) Hier gaat het om jouw vermogen om je handelingen zo uit te voeren, dat ze tot een bepaald doel (visie) leiden. Ofwel: Durf je droom te volgen en te handelen naar je innerlijk kompas. Zie ook de vorige blog ‘De leider als Dromer’.
Voice (stem) De ethisch leider moet een stem hebben om de visie (het doel) voor anderen te formuleren en duidelijk te maken, zodat zij gemotiveerd worden om in actie te komen. Ofwel: Je droom uitspreken zodat anderen mee kunnen doen.
Virtue (deugd) Ethisch leiders hebben een voorbeeldfunctie met hun deugdzaam gedrag en zullen ernaar streven om de juiste dingen te doen en goed te handelen. Ofwel: De principes van de natuur als leidraad. Meer weten? De principes van de natuur komen uitgebreid aan de orde in het boek ‘Momentum‘.
Wanneer je er vanuit gaat dat iedereen een leider kan zijn en leiderschap dus meer een kwaliteit is dan een rol, kan dit model helpen die kwaliteit in iedereen binnen een team of organisatie te ontwikkelen. Uiteindelijk dienen organisaties een groter doel, namelijk een relevante bijdrage leveren aan hun omgeving. Dit kunnen klanten, de maatschappij of de wereld zijn, want organisaties staan niet op zichzelf.
Grace voegde aan zijn 4-V model nog drie extra sleutelelementen toe om tot ethisch leiderschap te komen die deze verbinding met de context van de organisatie weergeven:
Service verbindt de visie met de waarden. Vanuit de waarden zal via de service of de aangeboden diensten en producten de visie onthuld worden. Met andere woorden: hoe manifesteert het zich?
Polis staat voor politiek. Een organisatie houdt zich bezig met de kunst van de politiek wanneer de visie moet worden overgebracht naar publieksgroepen. Met andere woorden: Hoe verbindt het zich met de context of het eco-systeem?
Renewal staat voor innovatie of vernieuwing. Ondanks dat de stem (voice) op verschillende manieren kan worden uitgedrukt, zal je als ethisch leider regelmatig moeten overwegen of acties in overeenstemming zijn met de waarden en visie. Met andere woorden: continu bewust zijn van het principe van oorzaak en gevolg (één van de natuurprincipes) en of het handelen nog in lijn is met jouw innerlijk kompas en nog aansluit bij wat er nodig is om relevant te blijven voor de context.
Trial and error is een krachtig natuurlijk fenomeen om te ontdekken wat wel en niet werkt. Het vraagt lef en het durven vertrouwen op wat zich aandient. Hierbij is het altijd belangrijk aandacht te houden voor de waarden en intentie van waaruit dit gebeurt. Vanuit jouw ethisch kompas over wat ‘het goede is om te doen’ dus. Niet vanuit ego of eigen belang, maar ten dienste aan het hele eco-systeem. Alleen vanuit die zuivere intentie komt de natuurlijke flow op gang en kun je anderen ʻleidenʼ naar een betere wereld zoals jij die droomt. Dat is leiderschap in zijn zuiverste vorm en dat kan iedereen tonen met een goed afgesteld en uniek kompas.
Wil jij je bewuster worden van jouw ethisch kompas en die sterker afstellen op jouw purpose? Bekijk dan eens het programma Leading the Momentum waarin ook aandacht zal zijn voor leiderschap in ethiek.
